Manisa’da sırrı ilk bakışta çözülemeyen bir hastane vardır: “Moris Şinasi Devletler Arası Çocuk Hastanesi”.
Hastanenin öyküsü bir film konusudur aslında…
Musa Eskenazi 1855 yılında Manisa’da doğdu. Çocukluğunda Manisa’da tütün sanayiinde çalıştı.
14 yaşındayken ağır bir hastalık geçirdi, Manisa’da tedavi gördü.
Musa Eskenazi 1870 yılında 15 yaşında iken kardeşi Salomon ile birlikte Manisa’dan ayrıldı, sığır taşıyan bir gemi ile İskenderiye’ye gitti, İskenderiye’de limanda gemilere yük aktarma ve boşaltma işlerinde çalıştı.
Garafollo adında, tütün ticareti yapan zengin bir Yunanlı, Musa’yı sevdi, onun hamiliğini üstlendi.
Musa otuz yaşına kadar onun yanında kaldı, tütün ticaretini ve sigara imalatını öğrendi.
Otuz yaşına gelince Garafollo’nun kendisine verdiği ödünç parayla, Amerika’ya göç etti.
Musa Amerikada
Musa Amerika’ya göç ettiğinde Moris Schinasi (Moris Şinasi) adını aldı.
1893 yılında patentini aldığı sigara sarma makinesi ve makinede sarılmış bir paket sigarayla Uluslararası Şikago Fuarı’na katıldı.
O günlerde herkes tütünü elde sarıp kendi sigarasını yaptığından Moris’in sigara sarma makinesi, devrim yaratan bir yenilikti.
Fuardan sonra Moris kardeşi Salomon’u yanına getirtti.
Şinasi kardeşler 1893 yılında, Broadway’de küçük bir sigara fabrikası kurdular, işçilerini de Manisa’dan getirttiler.
Şirketin adı “Schinasi Brothers Company” idi. İki kardeş Osmanlı Devleti’nden tütün ithal edip hazır sigara üretmeye başladı.
Osmanlı’dan Amerika’ya Türk tütünü ithal ettiği için Sultan (İkinci) Abdülhamit, Moris Şinasi’yi dördüncü dereceden mecidiye nişanıyla ödüllendirdi.
Tütün ticareti ve sigara fabrikaları aracılığıyla milyonlarca dolar kazandılar. Moris Şinasi 1928 yılının eylül ayında öldü.
10 milyon doların üzerinde olduğu tahmin edilen servetinin bir milyon dolarlık kısmını 14 yaşında geçirdiği hastalığının tedavi edildiği Manisa’da kendi adını taşıyan bir hastane kurulması için bağışladı.
Moris Şinasi Çocuk Hastanesi Yapılıyor
1930 yılında eşi hastanenin yapılması için Türkiyeye geldi ve o yıl hastane inşaatına başlandı.
Hastane 15 Ağustos 1933 tarihinde düzenlenen bir törenle hizmete açıldı.
Tören sırasında Moris Şinasi’nin külleri hastanenin duvarındaki “Moris Şinasi’nin doğduğu şehre hediyesidir” ibaresini taşıyan anı plakasının arkasına gömüldü.
Vakfedilen bir milyon dolarlık bağışın 200 bin doları hastanenin inşaatına ve tıbbi donanıma ayrıldı, geri kalan 800 bin dolar ise elde edilen tüm gelir her yıl hastaneye gönderilmek üzere ABD’de menkul kıymetlere yatırıldı.
Hastane 2010 yılında Manisa Doğumevi ve Merkez Efendi Devlet Hastanesi ile tek çatı altında birleştirildi ve Moris Şinasi Milletlerarası Çocuk Kliniği olarak hizmet vermeye devam etmektedir…
